Theo thống kê, hiện có khoảng 537 triệu người trên toàn thế giới mặc tiểu đường kèm theo nhiều rủi ro biến chứng nguy hiểm. Chỉ riêng trong năm 2021, bệnh tiểu đường và các biến chứng của nó đã gây ra 6,7 triệu ca tử vong và là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn tới nhiều căn bệnh nghiêm trọng khác. Các biến chứng của tiểu đường bao gồm: suy thận, đau tim, mù lòa, đột quỵ hỏng chi dưới. Những biến chứng này có thể được chẩn đoán sớm và trong nhiều trường hợp có thể được phòng tránh bằng việc sử dụng kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh trong y học hạt nhân.
Thuốc uống/insulin dành cho bệnh nhân tiểu đường (Ảnh: T.Barbhuiya)
Có hai loại tiểu đường chính: Loại 1, gây cho cơ thể thiếu sản xuất insulin; Loại 2, phổ biến hơn, cơ thể sử dụng insulin không hiệu quả dẫn đến lượng đường trong máu cao. Trong đó, nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ của bệnh tiểu đường loại 1 hiện vẫn chưa được xác định rõ ràng, các biện pháp phòng ngừa chưa có hiệu quả. Đối với bệnh tiểu đường loại 2, hiện đã có thể phòng ngừa được.
Hiện nay, có 41 dự án quốc gia và 8 dự án khu vực của IAEA được thực hiện nhằm thiết lập và tăng cường các kỹ thuật y học hạt nhân, bao gồm các ứng dụng dành cho việc đánh giá các biến chứng của bệnh nhân tiểu đường trên khắp thế giới. Thông qua các chương trình hợp tác kỹ thuật, các hoạt động nghiên cứu phối hợp, các hoạt động xuất bản và giáo dục – như E-Learning, các cuộc hội thảo và khóa đào tạo, IAEA đang hỗ trợ các quốc gia trong việc sử dụng hiệu quả hình ảnh y tế để chẩn đoán sớm và cải thiện việc chăm sóc sức khỏe, tỷ lệ sống sót ở bệnh nhân tiểu đường.
Các kỹ thuật y học hạt nhân hiện được sử dụng để chẩn đoán 03 biến chứng phổ biến của bệnh tiểu đường: loét chân, suy thận và bệnh tim. Việc chẩn đoán sớm các biến chứng này rất quan trọng đối với sự thành công trong điều trị bệnh tiểu đường.
Biến chứng ở bàn chân do tiểu đường: căn bệnh làm người bệnh bị mất cảm giác ở chân, không thể cảm nhận và tự chữa lành vết thương bị hở do lượng đường trong máu cao. Bệnh có thể dẫn tới nhiễm trùng đến xương, viêm tủy xương – tình trạng viêm hoặc sưng tấy trong xương. Nếu được chẩn đoán sớm, bệnh có thể được điều trị bằng thuốc kháng sinh. Xạ hình PET/CT sử dụng FDG hoặc PET/MRI gần đây đã mang lại nhiều tác dụng trong việc phát hiện bệnh và đánh giá hiệu quả điều trị. Xạ hình giúp chẩn đoán các vấn đề trong xương và xác định tình trạng nhiễm trùng xương.
Thận cũng chịu nhiều ảnh hưởng bởi bệnh tiểu đường. Để ngăn ngừa suy thận, cần phát hiện sự suy giảm chức năng của thận ở giai đoạn sớm. Xạ hình thận đã cho thấy vai trò quan trọng trong việc phát hiện những thay đổi sớm ở thận. Eleazar Ignacio từ Viện Khoa học Y tế và Dinh dưỡng Quốc gia ở Mexico cho biết: “Thông qua việc sử dụng kỹ thuật này, chúng tôi đã ngăn chặn được những biến chứng thận của 250 bệnh nhân tiểu đường trong năm 2020”.
Nhiều người mắc bệnh tiểu đường có biến chứng bị đau tim. Bệnh lý này là do có lượng đường cao, gây hỏng các mạch máu. Nếu không được chẩn đoán sớm và không được điều trị, tổn thương có thể dẫn đến suy tim. Bằng cách thực hiện kỹ thuật xạ hình tưới máu cơ tim (MPI), các bác sỹ có thể tiến hành đánh giá tim có hoạt động bình thường hay không. IAEA đã tiến hành một số dự án nghiên cứu phối hợp (CRP) nhằm đánh giá vai trò của MPI trong việc theo dõi bệnh nhân mắc các bệnh về tim. Một nghiên cứu đã được tiến hành và giám sát trong 10 năm để xác định vai trò của MPI trong việc phát hiện các biến chứng tim ở bệnh nhân tiểu đường không có triệu chứng rõ rệt. Các nước tham gia có Algeria, Argentina, Bangladesh, Chile, Colombia, Cuba, Ai Cập, Ấn Độ, Israel, Ý, Lebanon, Pakistan, Slovenia, Nam Phi, Hoa Kỳ, Uruguay và Việt Nam.
| Insulin là một loại hormone sinh ra từ các tế bào đảo tụy ở tuyến tụy, có tác dụng chuyển hóa các chất carbohydrate; chuyển hóa các mô mỡ và gan thành loại năng lượng ATP để cung cấp cho các hoạt động của cơ thể.
Insulin ảnh hưởng lớn đến lượng đường trong máu; là hormone làm ức chế sự chuyển hóa glycogen thành glucose và đi vào máu, nếu như thiếu hụt Insulin thì glycogen sẽ không ngừng chuyển hóa và đưa một lượng thừa glucose vào máu gây ra tiểu đường. |
– CMD & DND –
