Theo Kết quả nghiên cứu được công bố ngày 20/7/2023 trên Tạp chí Y học hạt nhân, Dược chất phóng xạ mới sử dụng cho xạ hình PET hứa hẹn nhiều triển vọng phát hiện các tổn thương ung thư di căn ở những bệnh nhân có khối u thần kinh nội tiết.
Nhóm các nhà khoa học do Zefang Lin thuộc Đại học Y khoa Phúc Kiến ở Phúc Châu, Trung Quốc đứng đầu, đã so sánh hai chất đánh dấu phóng xạ sử dụng trong xạ hình PET có gắn Gali-68 (Ga-68), chất đánh dấu được Hoa Kỳ cấp phép với một loại chất đối kháng để nhận diện somatostatin của thụ thể (SSTR) trong các khối u thần kinh nội tiết. Somatostatin được gọi là hormone ức chế hormone tăng trưởng hoặc là một hormone peptide điều chỉnh hệ thống nội tiết và tác động đến sự dẫn truyền thần kinh, tăng sinh tế bào thông qua tương tác với các thụ thể somatostatin kết hợp với protein G nội tiết tố thứ cấp. Kết quả nghiên cứu đã khám phá ra nhiều lợi thế mà dược chất phóng xạ mới Ga-68 NODAGA-JR11mang lại. Ga-68 NODAGA-JR11 có giá trị hơn chất chủ vận SSTR ở những bệnh nhân mắc u thần kinh nội tiết (NET), đặc biệt ở những bệnh nhân đã bị di căn gan.
Cấu trúc của NODAGA-JR11 và DOTATATE
SSTR biểu hiện quá mức trong một số tế bào ung thư và là mục tiêu để xạ hình PET và chẩn đoán khối u thần kinh nội tiết. Ga-68 DOTATATE là chất đánh dấu phóng xạ chủ vận được phê duyệt cho mục đích sử dụng này ở Hoa Kỳ từ năm 2016. Các nhà nghiên cứu giải thích rằng các chất theo dõi chủ vận và chất đối kháng khác nhau chủ yếu ở những điểm biến đổi khi chúng liên kết với mục tiêu. Trình theo dõi chủ vận kích hoạt SSTR và được các tế bào đích tiếp nhận. Do đó, chúng cung cấp thông tin chi tiết về chức năng của tế bào liên quan đến các khối u. Trong khi đó, các chất theo dõi đối kháng chủ yếu vẫn còn trên bề mặt tế bào và cung cấp nhiều chi tiết hơn về số lượng và sự phân bố của các tế bào khối u.
Theo các nhà khoa học, các nghiên cứu tiền lâm sàng chỉ ra rằng các khối u biểu hiện SSTR thể hiện sự hấp thu chất đánh dấu PET đối kháng cao hơn so với chất chủ vận. Trong nghiên cứu này, họ đã phân tích các kết quả ban đầu từ một thử nghiệm lâm sàng đối đầu trực tiếp giữa hai loại công cụ theo dõi những bệnh nhân mắc NET di căn, biệt hóa tốt. Các bệnh nhân đầu tiên tham gia thử nghiệm từ tháng 8/2020 đến tháng 11/2021 đã được tiêm Ga-68 DOTATATE vào ngày đầu tiên và Ga-68 NODAGA-JR11 thử nghiệm vào ngày thứ hai. Quá trình xạ hình PET/CT toàn cơ thể được thực hiện trong khoảng từ 40 đến 60 phút sau khi tiêm, sau đó các nhà khoa học so sánh mức độ hấp thu của cơ quan bình thường, số lượng tổn thương, mức độ hấp thu tổn thương và độ nhạy giữa các chất đánh dấu.
(Nguồn: Tạp chí Y học hạt nhân)
Hình ảnh Ga-68 DOTATATE và Ga-68 NODAGA-JR11 PET/CT hiển thị từ một bệnh nhân có khối u thần kinh nội tiết dạ dày sau phẫu thuật với nhiều di căn gan. (A) Chiếu cường độ tối đa Ga-68 DOTATATE cho thấy một số tổn thương ở gan với mức độ hấp thu cao. (B) Hình ảnh hợp nhất xuyên trục xuất hiện cho thấy tổn thương hấp thu trung bình bất thường (mũi tên) ở nền gan hấp thu cao. (C và D) Hình ảnh hợp nhất xuyên trục (C) cho thấy di căn gan (mũi tên), trong khi không tìm thấy tổn thương gan ở hình ảnh khác (D). (H) Phép chiếu cường độ tối đa của Ga-68 NODAGA-JR11 cho thấy nhiều tổn thương gan hơn so với Ga-68 DOTATATE. (E-G) Hình ảnh hợp nhất xuyên trục ở ba cấp độ giống như trong B-D, các tổn thương gan được tìm thấy tương tự phù hợp với những hình ảnh trên Ga-68 DOTATATE (mũi tên đặc). Hình ảnh từ Ga-68 NODAGA-JR11 PET/CT cho thấy sự hấp thu nền gan thấp hơn và di căn gan (mũi tên nét đứt) tại các vị trí âm tính trên Ga-68 DOTATATE PET/CT.
Các nhà cung cấp dược phẩm phóng xạ Ge-68/Ga-68: Galliapharm®, Galli Ad® và GeGant®.
Các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng, Ga-68 NODAGA-JR11 chứng minh sự hấp thụ nền thấp hơn ở các cơ quan bình thường và phát hiện nhiều tổn thương gan hơn đáng kể so với Ga-68 DOTATATE. Kết quả nghiên cứu cũng đưa ra những phân tích ở một số bệnh nhân có 180 tổn thương được phát hiện trên hình ảnh thông thường MRI hoặc CT trong vòng một năm nghiên cứu. Trong số này, 165 kết quả dương tính với Ga-68 NODAGA-JR11 và 139 kết quả dương tính với Ga-68 DOTATATE với độ nhạy 91,7% đối với Ga-68 NODAGA-JR11 và 77,2% đối với Ga-68 DOTATATE. Ga-68 NODAGA-JR11 cho thấy độ nhạy tốt hơn và tỷ lệ mục tiêu trên nền cao hơn so với Ga-68 DOTATATE. Tuy nhiên, đối với các khối u nguyên phát, di căn xương và di căn hạch bạch huyết, hai loại dược chất phóng xạ này có thể so sánh được trên cả trên bệnh nhân và tổn thương.
Hình ảnh SSTR-PET đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý NET, bao gồm dàn dựng, phục hồi, tiên lượng, ra quyết định trị liệu và theo dõi phản ứng. Nghiên cứu này bổ sung thêm bằng chứng tạo điều kiện thuận lợi cho sự thay đổi trong việc sử dụng các chất theo dõi chất chủ vận SSTR sang các chất theo dõi đối kháng, mặc dù chúng thiếu sự nội hóa vào các tế bào khối u. Kết quả khăng định lợi thế của Ga-68 NODAGA-JR11 ở khả năng phát hiện cao hơn và độ tương phản hình ảnh tốt hơn đối với NET di căn gan.
Từ khóa: Xạ hình; dược chất phóng xạ; PET/CT; Ga-68 NODAGA-JR11; Ga-68 DOTATATE
– CMD&DND –
