Hướng dẫn xác định mức an ninh nguồn phóng xạ

An ninh nguồn phóng xạ là việc áp dụng các biện pháp (kỹ thuật và hành chính) để ngăn chặn các hành vi phi pháp đối với nguồn phóng xạ như đánh cắp, chiếm đoạt, chuyển giao phi pháp, … đối với một đất nước hòa bình như Việt Nam, việc gây xôn xao dư luận gây ảnh hưởng đến trật tự, tâm lý của người dân là một mối lo ngại khi để mất nguồn phóng xạ hơn là các tác hại do chính nguồn phóng xạ ấy gây ra cho sức khỏe và môi trường.

Theo quy định quốc tế và tiêu chuẩn trong nước, mỗi nguồn phóng xạ tùy vào loại nguồn, hoạt độ mà có Mức an ninh khác nhau. Cơ sở phải xác định mức an ninh cho nguồn của mình để từ đó có các biện pháp đảm bảo an ninh tương xứng. Tìm hiểu ngay cách xác định mức an ninh nguồn phóng xạ qua bài viết ngay sau đây.

Trên hành tinh hiện nay, trong khi các nhà khoa học đã khám phá ra 254 đồng vị bền thì họ lại phát hiện ra tới hơn 3 nghìn đồng vị phóng xạ, trong đó chỉ 84 đồng vị phóng xạ có sẵn trong tự nhiên còn lại đều là các đồng vị phóng xạ nhân tạo (theo tài liệu của IAEA).

Đối với chất phóng xạ, bên cạnh việc đảm bảo an toàn, việc đảm bảo an ninh thậm trí còn quan trọng hơn. Vậy các vấn đề liên quan đến việc đảm bảo an ninh nguồn phóng xạ là gì? Đó là việc áp dụng các biện pháp để ngăn chặn hành động tiếp cận bất hợp pháp, đánh cắp, chiếm đoạt, phá hoại, vận chuyển và chuyển giao trái phép nguồn phóng xạ (theo Thông tư 01/2019/TT-BKHCN). Ngoài yếu tố gây mất an toàn cho sức khỏe con người và môi trường khi nguồn phóng xạ bị lọt ra ngoài cơ sở, yếu tố gây mất trật tự an ninh xã hội đôi khi còn quan trọng hơn đặc biệt dân trí, sự hiểu biết của dân chúng đối với các chất phóng xạ rất hạn hẹp. Ở Việt Nam đã từng có vụ mất nguồn phóng xạ nhóm 4, Mức an ninh D (nguồn nhỏ  với mức an ninh yếu nhất) tuy nhiên đã làm xôn xao dư luận trong 1 thời gian dài.

Các cơ sở phải áp dụng các biện pháp đảm bảo an ninh tương xứng với mức độ nguy hiểm của chất phóng xạ mình sở hữu cũng như tương xứng với mức an ninh của nguồn phóng xạ. Thông tư 01/2019/TT-BKHCN đã quy định có 4 mức an ninh nguồn phóng xạ tương ứng với mức độ nguy hiểm của nguồn phóng xạ, cụ thể:

• Mức an ninh A tương ứng nguồn nhóm 1 (nguồn nguy hiểm nhất, mức an ninh cao nhất)
• Mức an ninh B tương ứng nguồn nhóm 2;
• Mức an ninh C tương ứng nguồn nhóm 3;
• Mức an ninh D tương ứng nguồn nhóm 4 và 5 (nguồn yếu nhất, mức an ninh thấp nhất).

ĐỌC THÊM: Cách nhận biết mức độ nguy hiểm của kiện hàng phóng xạ

Trong các ứng dụng công nghiệp, chỉ có khoảng 10 đồng vị phóng xạ được sử dụng tương đối thường xuyên. Thay vì hướng dẫn các cơ sở cách tra cứu QCVN 6: 2010/BKHCN ban hành theo Thông tư số 24/2010/TT-BKHCN ngày 29 tháng 12 năm 2010 (Quy chuẩn này không dễ áp dụng, một số chỗ gây khó khăn cho cơ sở trong việc áp dụng). Bài viết này chúng tôi sẽ chỉ ra cho các cơ sở biết với loại hình công việc bức xạ mình đang tiến hành thì nguồn phóng xạ đó thuộc nhóm nào, mức an ninh nào. Cụ thể như sau:

Lưu ý:

• Khách hàng có thể gặp đơn vị hoạt độ là MBq hoặc GBq, việc chuyển sang mCi có thể nhờ google hỗ trợ với từ khóa “MBq to Ci”;
• Các đơn vị sử dụng thiết bị tia X không cần quan tâm tới việc đảm bảo an ninh, an ninh chỉ áp dụng cho nguồn phóng xạ.

Liên hệ: