Máy soi container là một thiết bị phát tia X năng lượng cao và công suất lớn đủ gây những tổn thương cho cơ thể trong một thời gian chiếu ngắn nếu đi sát vào vùng phát tia. Vì vậy việc đảm bảo an toàn cho cán bộ vận hành, các lái xe container là vô cùng quan trọng.
Nhằm tiếp tục hiện đại hóa ngành Hải quan, đầu năm 2022 Tổng Cục hải quan Việt Nam đã trang bị tăng cường mới 12 máy soi container di động Eagle M60 của hãng Rapiscan (Anh Quốc) với năng lượng tia X cực đại lên tới 6MeV để bàn giao cho một số hải quan tỉnh và thành phố trọng yếu. Như vậy tính đến thời điểm hiện tại, trên lãnh thổ Việt Nam đã có tới 27 máy soi container (03 máy soi cố định hay còn gọi là nhà soi, 02 cổng soi và 22 máy soi container di động) đã được đưa vào vận hành, góp phần nâng cao hiệu suất thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu.
Máy soi container là một thiết bị sử dụng máy gia tốc tuyến tính Linax phát bức xạ ion hóa có năng lực cực cao (4-6MeV), nếu bị chiếu xạ quá liều với các tia bức xạ này có thể gây tổn thương cho cơ thể và thậm trí gây ra những bệnh tật nguy hiểm. Vậy những lái xe container phải đi qua các máy soi đó và cán bộ vận hành máy soi phải làm gì để tránh những tai nạn đáng tiếc có thể xảy ra.
Khi chúng ta đi chụp X-quang trong bệnh viện, thiết bị X-quang phát ra bức xạ tia X có năng lượng khoảng 100kV (1kV = 1000V), các máy soi container cũng phát ra các bức xạ tia X nhưng với năng lượng lên tới hàng Megavolt (MV = Megavolt, 1MV = 1000kV = 1,000,000V). Do vậy có thể nói tia X phát ra từ các máy soi container là rất nguy hiểm. Cũng giống như máy X-quang, máy soi container cũng có những vị trí cực kỳ nguy hiểm, nhưng cũng có các vị trí an toàn. Vậy thì những người xung quanh nó phải nhận biết đâu là vị trí cực kỳ nguy hiểm, đâu là vị trí an toàn. Dưới đây chúng tôi sẽ chỉ dẫn cho các bạn biết đâu là chỗ nguy hiểm, đâu là chỗ an toàn đối với từng loại máy soi container đang có ở Việt Nam và những lưu ý đặc biệt đối với lái xe để bảo vệ bản thân và những người đi cùng với mình.
1. Máy soi container cố định
Có 3 máy soi container cố định được đặt trong 1 nhà soi tại Hải Phòng (đường Nguyễn Bỉnh Khiêm), Tp Hồ Chí Minh (Cát Lái) và Đồng Nai (ICD Tân Cảng Long Bình), máy soi này có công suất phát tia X lên tới 6MV. Các máy soi trong nhà soi cố định có công suất phát tia X cao hơn nhiều các máy soi di động, vì vậy cũng tiềm ẩn nhiều nguy hiểm hơn.
Nhà soi được thiết kế đặc biệt với diện tích đủ rộng, tường bê tông đủ dày và cửa ra/vào rát chì dày để che chắn các tia X năng lượng cao phát ra. Khi lái xe đưa xe của mình vào trong nhà soi, đến đúng vị trí soi mà cán bộ hải quan yêu cầu thì phải ngay lập tức đi ra khỏi nhà soi, vào vị trí dành riêng cho lái xe đã được thiết kế nằm ngoài nhà soi theo hướng dẫn của hải quan. Ở ngoài nhà soi lái xe được đảm bảo an toàn tuyệt đối. Vậy thì có cần lưu ý gì đặc biệt với lái xe hay không?
Lái xe container ít khi đi một mình, trong carbin còn 1 giường ngủ phía sau mà trong đó có thể đang có 1 lái xe, phụ xe khác hoặc có thể có một em út xinh gái đang ngon giấc phía sau. Nếu lái xe không lôi ngay đối tượng đang ngủ ở phía dưới ra khỏi xe và đưa ra ngoài nhà soi thì đối tượng đó sẽ bị máy soi chiếu tia X năng lượng cực cao trực tiếp vào người. Nếu bị chiếu trực tiếp dưới chùm tia bức xạ năng lượng cao đến vậy trong khoảng vài phút trở lên và bị chiếu vài lần thì rất có thể cơ thể người đó sẽ bị tổn thương, các bệnh về bức xạ phóng xạ sẽ thường không có biểu hiện tức thời mà có thể sẽ có triệu chứng như bỏng da, tiêu chảy, rụng tóc sau 1-3 tuần, khi đó người bị chiếu xạ quá liều sẽ không thể liên hệ với việc mình đã đi vào nhà soi container để đi khám và điều trị đúng phương pháp một cách đúng đắn và kịp thời.
Khi cổng soi phát tia nguy hiểm, máy sẽ phát ra những tiếng còi hú báo động, khi đó nếu lái xe vẫn còn đứng đâu đó trong nhà soi thì phải nhanh chóng thoát ra ngoài bằng lối dành cho lái xe, không thể thoát ra ngoài bằng cửa dành cho xe vì cửa này không thể mở được bằng tay. Lái xe người để ý ở dọc tường bên trong của nhà soi có 1 sợi dây cáp chạy dọc theo tường, nếu không thể thoát ra ngoài thì nhanh tay giật thật mạnh cái dây đó, khi đó hệ thống soi chiếu sẽ tự động dừng khẩn cấp.
2. Máy soi container di động
Hiện Việt Nam đang có đến 22 máy soi container di động nằm ở các cảng Hải Phòng, Tp HCM, Đà Nẵng, Lạng Sơn, Hà Nội, Quảng Ninh, Lào Cai, Tây Ninh, Vũng Tàu, Đồng Nai, Quảng Trị và Bình Định.
Máy soi container di động đang hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam có 2 loại, 1 loại của hãng Smiths Heimann (Đức) có điện áp cực đại 4MV, và 1 loại của hãng Rapiscan của Anh Quốc có điện áp cực đại 6MV (chiếm số lượng đông đảo). Các máy soi này được thiết kế tích hợp toàn bộ cổng soi, hệ thống xử lý hình ảnh nằm gọn trên 1 xe tải cỡ lớn, xe tải này có thể đưa máy soi đến bất kỳ cảng nào để soi chiếu vì vậy được gọi là máy soi container di động. Các máy soi di động này ít nguy hiểm hơn máy soi container cố định, tuy nhiên vị trí nằm giữa cổng soi vẫn cực kỳ nguy hiểm khi máy đang phát tia. Đứng trước đầu phát tia X khoảng vài phút có thể gây những tổn thương nghiêm trọng cho cơ thể như rụng tóc, phát ban đỏ, mẩn đỏ sau vài tuần.
Máy soi container di động 6MV, khu vực giữa cổng soi là vùng nguy hiểm nhất, máy soi sẽ chỉ hoạt động trong 1 vùng được lập hàng rào, đứng ngoài hàng rào là đảm bảo an toàn
Khi triển khai soi chiếu bằng máy soi container cố định, Cán bộ Hải quan luôn phải lập 1 hàng rào bằng thép để khoanh vùng soi chiếu theo 1 tiêu chuẩn về kích thước đã được Nhà sản xuất khuyến cáo. Khi đó tất cả những người đứng ngoài hàng rào đó là đảm bảo an toàn. Với máy soi container 6MV thì hàng rào được lập hình chữ nhật có kích thước 40x50m.
Tương tự như với nhà soi cố định, lái xe ngoài bản thân mình thì phải đưa tất cả những người trên xe ra khỏi xe nếu không muốn gặp phải những tổn thương cơ thể đang tiếc. Thực ra nếu còn người trên xe mà bị chiếu 1 vài lần thì cũng không gây ngay các tổn thương nghiêm trọng, nhưng sẽ làm tăng xác suất bị các bệnh như ung thư. Bị chiếu càng nhiều lần thì xác suất ung thư càng cao.
Máy soi container di động 4MV của Heimann Smiths (có 5 chiếc)
Máy soi này tương tự như máy soi 6MV của Rapiscan nhưng vì có điện áp cực đại thấp hơn nên nó an toàn hơn, hàng rào an toàn phải lập chỉ có kích thước nhơ hơn chỉ 29x35m (thay vì 40x50m với máy 6MV). Tuy nhiên vị trí giữa cổng soi cũng rất nguy hiểm.
Cũng tương tự như máy soi container loại khác, bất kỳ ai đứng ngoài hàng rào là an toàn tuyệt đối. Vùng nguy hiểm nhất là vùng nằm giữa cổng soi. Lái xe không bao giờ được quên ai đó đồng hành cùng với mình trên xe khi đưa xe qua soi chiếu.
|
Chỉ dẫn vị trí các máy soi container: Cảng Hải Phòng: 1 nhà soi container cố định tại Trung tâm kiểm tra hàng hóa XNK tại Hải Phòng (đường Nguyễn Bỉnh Khiêm), 3 máy soi container di động gồm 1 máy soi tại Cảng Đình Vũ, 1 máy soi ở Cảng Tân Vũ, 1 máy soi ở Lạch Huyện. Mới tăng cường 2 máy năm 2022. Hải quan Bình Dương: 2 máy soi container di động, tại Chi cục hải quan quản lý ngoài KCN – Bình Dương (Đại lộ Bình Dương, Phường Phú Thọ, Thủ Dầu Một) và Chi cục hải quan Sóng Thần ( bãi kiểm tra hàng hóa ICD Tân Cảng- Sóng Thần). Mới tăng cường thêm 1 máy năm 2022. Hải quan Lạng Sơn: 1 máy soi container di động đặt tại Cửa khẩu Hữu Nghị. Đà Nẵng: 1 máy soi di động đặt tại cảng Tiên Sa Tp Hồ Chí Minh: 5 máy soi container trong đó 3 máy tại Chi cục HQ cửa khẩu Cảng Sài Gòn khu vực 1, 2 máy tại Khu vực 3 và 4. Mới được tăng cường thêm 3 máy năm 2022. Đầu năm 2023 chuyển 1 máy sang cho HQ Quảng Bình. Quảng Bình: Trang bị 1 máy năm 2023 lấy từ HQ. HCM sang. Đồng Nai: 1 máy soi container tại ICD Tân Cảng Long Bình. Bổ sung 1 máy năm 2022. Quảng Trị: 1 máy soi container bán di động tại La Bảo (đang hỏng), Năm 2022 được trang bị 1 máy soi di động mới. Lào Cai: 1 máy năm 2022. Quảng Ninh: 1 máy năm 2022. Tây Ninh: 1 máy năm 2022. Vũng Tàu: 2 máy năm 2022. |
Để hiểu kỹ hơn về máy các đặc tính an toàn của máy soi container di động, các bạn có thể tham khảo bài viết này:
https://ae-radioactive.com/dich-vu/dao-tao-an-toan-buc-xa/dao-tao-an-toan-buc-xa-day-la-thiet-bi-buc-xa-co-the-gay-nguy-hiem-nghiem-trong/
